Daensisten

Het is algemeen geweten dat ik geen fan ben van musicals. De keuze voor Daens was dan ook een heuse stap. Een vernieuwd concept van theater: rijdende tribunes, hoofdtelefoons en meer. Alles om de beleving van de gast intenser te maken.

Ik koos bewust voor een verhaal dat ik al kende. Het verhaal van Daens speelt zich af aan het einde van de negentiende eeuw, één van mijn favoriete tijdsperiodes om willen van de duistere wereld. In die tijden leek het leven eindeloos en voelde het alsof er nooit een einde zou komen aan de ellende. Figuren zoals priester Daens waren voor de bevolking dan ook de hoop die zij nodig hadden. Dat sprankeltje licht om door te zetten. Voor zij die het verhaal van Daens niet kennen: een priester trok naar Aalst om de wantoestanden te observeren en in te grijpen. Er heerste veel armoede bij de arbeiders. Veel gezinnen kwamen niet rond met het loon van twee volwassenen waardoor ook de kinderen moesten gaan werken. Op vlak van lonen was er sprake van een hongerloon dat vaak niet voldeed. Uit miserie ging men vaak het verdiende geld besteden aan alcohol, met alle gevolgen van dien. Er heerste ziekte, hongersnood, onderkoeling en dergelijke. In het verhaal van Daens wordt ook steeds de seksuele uitbuiten, met name van kinderen, naar voren geschoven. Priester Daens is een figuur uit de Vlaamse geschiedenis. Hoewel het verhaal veelal bekend is van de film of van de musicals, is het toch waargebeurd en een belangrijk onderdeel van de politieke vorming in het land.

Zoals in elke musical werd er best veel gezongen. Misschien voor mij net iets té veel. Sommige liedjes waren best oké en voegde ook zeker wat toe, maar andere liedjes -voornamelijk de ballades- voelden aan als langdradig en soms zelfs overbodig. De kwaliteit was zeer wisselend. Uiteraard zijn dit soort spektakels ideaal voor liefhebbers van theater. De rijdende tribunes zijn bijzonder. De eerste maal schrik je even van de snelheid die zo’n tribune kan halen. Op sommige momenten denk je ook dat acteurs onder de tribunes terecht zullen komen. Het toont op organisatorisch vlak toch een bepaalde sterkte: maar één persoon moet één meter fout staan, en je ligt onder een rijdende tribune of decorstuk. Dat zorgt wel voor een extra spannend elementje. Je zit eigenlijk in een grote zwarte loods waarbinnen de tribunes en het decor met elkaar dansen. Acteurs danste overigens niet zoveel. Ik denk dat dit hoofdzakelijk te maken had met de rijdende elementen. Het dansende gevoel van de tribune zorgt overigens wel voor desoriëntatie. Na enkele malen rijden heb je geen idee waar je jezelf bevindt. Op vlak van comfort valt overigens veel te zeggen. De voorstelling duurt tweeëneenhalf uur lang en dat op vreselijk slechte stoeltjes. Je hebt geen beenruimte, je hebt ook zijdelings geen ruimte en eigenlijk zit je als sardines op elkaar geplakt. Daarnaast zijn de hoofdtelefoons niet zo comfortabel aan de oren en gaan ze na een tijdje wat drukken. Je hoort de muziek en de acteurs door deze hoofdtelefoon. Dit is volgens mij bewust gedaan omdat het zo’n grote loods is en dit hoogstwaarschijnlijk voor geluidsproblemen zou zorgen.

Naast de elementen die dienen om de beleving aan te dikken, waren er ook veel elementen in het decor die best uniek waren. Geen enkel decorstuk stond vast. Je had schermen die veelal de gevels van huizen projecteerden of de algemene omgeving toonden, bijvoorbeeld een landschap. Ook waren er vierkante verhoogjes waar bepaalde scènes op speelden. Bijvoorbeeld een toog uit een café. Daar werd ook slim mee gewerkt. Op een bepaald punt is er een scène tussen de gebroeders Daens over het schrijven van een eerste artikel tegen de wantoestanden. Dan wordt het licht verplaatst naar achteren waar ouders aan de graven van hun kinderen zitten te bidden. Er waren ook grotere elementen zoals een trein op realistische grote. Of paardenkoetsen die door echte paarden werden voortgetrokken. De oude fabrieksmachines waren ook nagebouwd en werden verplaatst door meerdere acteurs. Al bij al waren er dus grote decor stukken, maar er was ook aandacht voor de kleine dingen zoals een voetbal die symbool stond voor luchtigere momenten. Een deel van het decor reed zelf, maar ook een groot deel werd verplaatst door acteurs. Die overigens gecomplimenteerd mogen worden voor hun conditie. Niet alleen het voortduwen van zware decorstukken, maar ook de enorm grote afstanden die zij soms moeten rennen om van of op het toneel te komen. Ook het licht zorgde voor decor. Zo werd er bijvoorbeeld glasramen in lood geprojecteerd op de grond als men zich in een christelijk gebouw bevond. Of er werd met de schaduwen gespeeld om dramatische effecten toe te voegen. Aan het einde van de show werd het licht ook gebruikt om Daens te laten sterven. Er werden dan felle spots op hem gericht. Ook vuurwerk werd nagebootst aan de hand van licht en een type explosief. Kortom: op vlak van decor en alles daaromheen, kijk je de ogen wel uit. Ik ben er dan ook van overtuigd dat -moest je de show meermaals bekijken- je steeds nieuwe elementen ontdekt.

Helaas was het verhaal niet zo vernieuwend. Enkele weken voorheen zag ik op televisie de musical Daens uit 2008. Dat verhaal leek sterk op de huidige musical. Beide volgen duidelijk de film en het boek. De film is naar mijn gevoel ook iets krachtiger dan de musical. Overigens is Peter van de Velde een goede acteur, maar voor de rol van Daens verkies ik toch eerder Jan Decleir. Zijn stemkleur en -volume komen beter binnen. Bij Peter van de Velde had ik soms het gevoel dat het misschien wat te braaf was voor Daens en dit het verhaal niet voldoende kracht bijzette. Wij hadden Michiel de Meyer en Ianthe Tavernier als hoofdpersonen. In het werkelijke verhaal zijn dit tieners. Overigens waren deze acteurs beter gecast dan Jelle Cleymans en Free Souffriau, zij lijken mij namelijk veel te oud voor de rollen. Ook dit zorgde ervoor dat de musical naar mijn gevoel een deel van zijn kracht verloor omdat het de geloofwaardigheid schaadde. Ik had liever acteurs gezien van dezelfde leeftijd als de personages. Als er één personage is die zijn rol wél kracht wist bij te zetten dan was het Manou Kersting. Een acteur die ik zelf ook graag bezig zie. Hij heeft het in zich om die schurkachtige rollen op zich te nemen.

Wat ik er nu van vond? Uiteindelijk vond ik het oké, niet zo spectaculair als reclames doen vermoeden. Het is knap gemaakt en daar heb ik zeker bewondering voor, maar ik denk -mede door de reclames- dat mijn verwachtingen iets hoger lagen. Ook het gebrekkige zitcomfort maakte dat ik nooit echt van de show kon genieten. Ik denk ook echt dat het verhaal soms wat kracht mistte waardoor het mij niet helemaal imponeerde. Zoals verwacht vond ik al dat zingen ook overbodig en na liedje twee werd het voor mij al vervelend. Overigens ligt dit aan het feit dat ik absoluut geen fan ben van musicals.

---

Hoofdcast: Peter van de Velde (Daens), Michiel de Meyer (Jan De Meeter), Ianthe Tavernier (Nette Scholliers), Peter Thyssen (priester Ponnet) en Manou Kersting (Schmitt).

Tijdens de voorstelling mochten er geen foto’s of video’s gemaakt worden. Wel wil ik jullie graag de reclame laten zien, alsook een interview na de coronasluitingen.

Ik heb ook online gezocht naar enkele sfeerbeelden die hoofdzakelijk uit kranten komen.

Er zijn nog steeds tickets te koop voor deze musical. Wil je graag meer weten? Dat kan! Je vindt alle info op de website: https://daens.be/

Vertrouwelijke gegevens op het ticket werden onzichtbaar gemaakt. Eveneens de toegangscodes.