Tijdens het maken van de opdrachten voor het cultuurportfolio in semester één, maakte ik kennis met het vaktijdschrift Fons. Dit tijdschrift -probeer- ik nu maandelijks te lezen. Het is digitaal beschikbaar en elk nummer werkt met een thema. De uitgave van februari 2022 sprak mij sterk aan. Daarom koos ik om enkele artikelen omtrent leesonderwijs te bundelen in één blogbericht.
Het artikel ‘Effectief leesonderwijs: goede praktijkvoorbeelden deel 3’ is een vervolgartikel. Dit soort artikelen vind ik zeer leerzaam omdat ze vol met tips en tricks staan. Leerkrachten, al dan niet in opleiding, en scholen kunnen hier inspiratie uit halen. Wat ik bij deze voorbeelden ook merk, is hoe sterk de leerling betrokken wordt. Wat mij in het artikel sterk aansprak was het geven van een naam aan de schoolbibliotheek. Op mijn middelbare school spraken we steeds over het ‘openleercentrum’. Daar was een gedeelte bibliotheek, een andere hoek met computers en verdere meer. Het was er niet gezellig en voor leerlingen ook niet uitnodigend. In de schoolbibliotheek zag je nooit een leerling, tenzij tijdens een lesuur wanneer er een boek uitgezocht moest worden.
Een uitnodigende leesplek doet veel. Leerlingen betrekken bij het vormgeven van de schoolbibliotheek kan helpen om interesse te wekken.
De school waarover het gaat, Sint-Mauritiusschool, heeft de leesplek als basis gebruikt. Daarna zijn ze verder gaan uitbreiden: hoe maak je opdrachten leuk? Hoe blijf je leerlingen stimuleren? Hoe betrek je leerlingen bij een bespreking? Je merkt dat er een duidelijke opbouw is.
Leerlingen krijgen niet zomaar een boek in de handen gedrukt, ze worden op een leuke manier betrokken nog voor het lezen daadwerkelijk van start gaat. Uit dit artikel kon ik volgende stappen halen:
Geef de schoolbibliotheek een naam. Je kan leerlingen betrekken bij het zoeken naar een geschikte naam.
Zorg voor een aantrekkelijk en recent leesaanbod. Probeer titels in de schoolbibliotheek te plaatsen die aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen in het heden.
Start een groot leesbevorderingsfeest op waarbij leerlingen, leerkrachten, ouders en verdere betrokken worden. Voorbeelden van activiteiten: voorleesweek door auteurs, ouders en grootouders. Samenwerkingen met lokale boekhandelaars. Deelnemen aan initiatieven zoals de jeugdboekenmaand.
Organiseer een ‘boekenbeker’. Daar volgen leerlingen workshops die iets te maken hebben met boeken en lezen. Ze zouden samen aan een project werken, in kleine groep, om het resultaat uiteindelijk te tonen aan medeleerlingen. Als leerkracht of school kan je een gelijkaardig gegeven bedenken. Bijvoorbeeld klassen tegen elkaar laten strijden: wie leest het meeste boeken in één trimester. Meer informatie over dit project vind je op volgende website: https://bilzen.bibliotheek.be/boekenbeker
Bouw een leesroutine op door ruimte vrij te houden in het lessenrooster.
Bij aankoop van nieuwe boeken, stel je diezelfde boeken voor aan de leerlingen. In het artikel noemen ze dit een ‘boekenrestaurant’, maar het fenomeen staat eerder bekend als ‘leescafé’.
Gebruik creatieve opdrachten om leerlingen hun mening te laten uiten.
Richt je op de technische kant van begrijpend lezen.
Maak gebruik van storytelling om begrijpend lezen te ondersteunen. Hierbij ga je ook personages koppelen aan leesstrategieën zodat het abstracte concreter wordt voor de leerling.
Probeer het leesonderwijs niet in hokjes te plaatsen, maar op een vloeiende manier doorheen het schooljaar te hanteren.
Deze uitgave van Fons lijkt daar eveneens in mee te gaan. Doorheen deze uitgave geven ze tips mee die tijdens bepaalde stappen gebruikt kunnen worden om zo langzaamaan op te bouwen. Daarnaast zijn er ook enkele artikels in uitgavenummer zestien die bijdragen tot het warm maken van en poging tot betrekken, nog voor de leerlingen één letter gelezen hebben. Dit deed mij dan ook sterk denken aan een tafereel dat ik gezien heb toen ik enkele weken geleden in de boekhandel was. Plots waren er relatief veel (jonge) tieners in de boekhandel. Opmerkelijk was ook dat mijn plaatselijke boekhandel ook een ‘booktoktafel’ had ontworpen. Daar lagen allemaal boeken op die een hype vormen op TikTok.
Ook Fons heeft gezien dat sociale media kan helpen bij het aansporen van leerlingen.
In dit uitgavenummer zit namelijk ook een artikel over bookstagram (Instagram accounts die uitsluitend over boeken gaan). In 2017 ben ik zelf een bookstagram account begonnen, namelijk anbookish. Dit heeft mij kansen gegeven om te kunnen recenseren, samen te werken met bedrijven, een kijkje achter de schermen binnen de boekenwereld, deelnemen aan exclusieve evenementen en nog zoveel meer. Al is dat niet het belangrijkste. Het bracht mij namelijk ook een nieuwe vriendengroep en mensen om mee te praten over wat ik lees. Doorheen de jaren heb ik ook gemerkt dat er steeds jongere mensen lid worden van die bookstagram gemeenschap. Vaak delen zijn hun account met vrienden waardoor zij ook aangespoord worden en uiteindelijk hun hobby doorgeven. Ik vond het dan ook knap dat Fons, en het hoofdartikel van deze blog, daar aandacht aan spendeerde. Het artikel over effectief lesonderwijs haalde bijvoorbeeld ook booktube aan (een YouTubeaccount dat zich uitsluitend focust op boeken). Je merkt dus wel dat leerkrachten inzien dat sociale media een hulpmiddel kan zijn om leerlingen aan het lezen te krijgen.
Op de Sint-Mauritiusschool, de school uit het hoofdartikel van deze blog, proberen ze leerlingen dus sterk te betrekken. Zelf vond ik het artikel ‘Boeken slopen muren’ daar zeer goed bij passen. Het is een mooie toevoeging aan het betrekken van leerlingen omdat je gaat inspelen op hun identiteit en persoonlijkheid. Daarnaast toont het ook één van die latere stappen aan: leerlingen gaan begrijpend lezen. Dat helpt eveneens bij het opdoen van kennis. Op die manier kunnen leerlingen ook meer te weten komen over andere culturen, racisme, discriminatie en aanverwante thema’s.
Vaktijdschrift: Fons
Uitgavenummer: nummer 16, februari 2022
Link naar het uitgavenummer: https://tijdschriftfons.be/recentste-nummer/
Thema van dit nummer: luisteren en spreken.
Gekozen artikelen: effectief leesonderwijs, goede praktijkvoorbeelden deel 3. In combinatie met de artikelen: boeken slopen muren en bookstagram in de kijker.
Links naar de artikelen:
Effectief leesonderwijs: goede praktijkvoorbeelden deel 3: https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2022/02/fons_7_2_van_der_gucht.pdf
Boeken slopen muren: https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2022/02/fons_7_2_deceuninck_ghesquiere.pdf
Bookstagram in de kijker: https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2022/02/fons_7_2_rijckaert2.pdf
Comments