Memoria. Ik moet de naam van het boek nog maar horen vallen en ik krijg kriebels over heel mijn lichaam. Mijn afgunst tegenover de studieboekenlijn van Memoria (geschiedenis) draag ik bij mij met een passie. Van het werkboek tot het bronnenboek, om nog maar te zwijgen over het vereenvoudigde leerwerkboek waarin bronnen onbelangrijk lijken te zijn.
Zelf heb ik vaak het gevoel dat handboeken vooral focussen op: hier is een oefening. Sommige oefeningen staan in een gekke volgorde, andere oefeningen lijken dan weer totaal onnuttig te zijn. Witruimte is totaal onbekend en de zelfredzaamheid van leerlingen wordt de vuilnisbak ingegooid. Er is weinig tot geen aandacht voor het leerproces van de leerling. De meeste schoolboeken hebben hetzelfde probleem en dat is niet bevorderlijk. Toen ik zelf op de middelbare school zat, hadden we niet voor elk van een werk- of handboek. Vaak werd er ook gewerkt met bundels. Zeker wanneer het om kleinere vakken ging zoals geschiedenis en aardrijkskunde. Van ons werd verwacht dat we niet alleen het overzichtelijke schema invulden, maar ook dat we notities maakten die bij de leerstof hoorden. Zelf vond ik deze aanpak een stuk aangenamer. Je bent dan actiever bezig met de leerstof tijdens de les en nadien moet je nog een samenvatting maken. De activering wordt op een gouden plateau aangereikt. Terwijl bij invulboeken ik vaak problemen ondervond. De theorie staat voorgedrukt, de oefeningen zijn moeizaam opnieuw te maken. Ik wist vaak niet hoe ik moest studeren voor een examen aan de hand van invulboeken.
Op stage merk ik duidelijk dat leerlingen snel afgeleid zijn omdat ze niet verplicht worden om op te letten. Ze kijken af en toe eens naar het bordboek en noteren wat er ingevuld moet worden. Sterker nog, bij sommige leerwerkboeken kunnen leerlingen de verbetering op een online platform raadplegen. Bij het maken van notities zouden ze overigens ‘gedwongen’ worden om op te letten en informatie te noteren. Nu wordt de deur opengezet om te lummelen. Daarnaast is het als leerkracht ook een dilemma: volg ik het handboek of niet? Zelf vind ik het aangenamer om Memoria aan de kant te gooien en zelf materiaal te maken. Voor een stageles kan zoiets, maar wanneer je een heel schooljaar in een klas komt; is dat niet eens een optie. Ouders betalen voor handboeken en willen dan ook dat deze gebruikt worden. Wanneer je de kwaliteit van het handboek in vraag stelt, is het soms vervelend dat je vastzit aan één specifiek handboek. Daarnaast is extra materiaal vaak onvermijdelijk en hebben leerlingen naast hun handboek nog een heleboel andere papieren als aanvulling. Net die papieren raken de meeste leerlingen kwijt of studeren ze niet voor een examen omdat ze losstaan van het handboek.
Als toekomstig leerkracht vind ik dit een zeer moeilijke discussie. Niet elk handboek vind ik even goed, maar ik wil mezelf ook geen schouderklopje geven en zeggen dat ik het daarom beter kan. Wel ben ik het eens met het feit dat leerlingen te veel invullen en onvoldoende de leerstof tijdens de les verwerken door bijvoorbeeld notities te maken.
Hey Anoeska
Ik voel je diepgewortelde haat naar memoria en leerwerkboeken. Zelf heb ik je frustraties ook al ondervonden waneer het aankomt op het gebruik van leerwarkboeken. Dan zeggen mentoren dat je het leerwerkboek moet volgen: weg vrijheid! Niet helemaal natuurlijk, maar dan wil men wel dat het boek wordt ingevuld en je geen extra papieren maakt. Antwoorden uit het boek overlopen, de oplossing op het bord tonen en dan wachten tot de leerlingen het hebben overgeschreven. Je moest maar eens te snel gaan, want ze hebben de zin nog niet overgeschreven. Er zijn veel nadelen aan. Zo had ik ook leerlingen die niets schreven tot de oplossing op het bord kwam, terwijl anderen de input uit de les gebruikten…
Dag Anoeska,
Ik heb erg moeten lachen om jouw inleiding en was meteen geprikkeld om je blogbericht verder te lezen! Ik moet zeggen dat ik je mening zeker kan begrijpen. Ik heb zelf geen ervaring met 'Memoria', meer vind het soms echt moeilijk om een evenwicht te zoeken tussen behouden, schrappen en vervangen in een werkboek. Ik geef vaak de voorkeur aan het materiaal zelf maken, maar dit neemt jammer genoeg erg veel tijd in beslag.
Ik ben het ermee eens dat de activering van leerlingen in bepaalde werkboeken echt beperkt blijft. Toen ik zelf leerling was, raakte ik ook vaak verveeld door werkboeken waarvan het nut ver zoek was.
Zelf notities nemen, heb ik voor bepaalde vakken ook moeten…