Lezen is niet de meest populaire hobby. De meeste leerlingen zien er niet naar uit om een boek te moeten lezen voor het vak Nederlands. Uiteraard zijn er manieren om dit aantrekkelijker te maken door de opdracht zo creatief mogelijk te maken, maar zelfs dat lijkt niet voldoende te zijn. Leerlingen betrekken bij het leesbeleid binnen het vak Nederlands, lijkt mij dan ook een goede zet.
Op Facebook ben ik lid van enkele boekengroepen. Daar lees ik vaak berichten van gefrustreerde ouders. Kinderen/tieners moeten een boek lezen uit een lijst en niets lijkt hen aan te spreken. Soms kunnen ze simpelweg niet kiezen omdat ze de boeken helemaal niet kennen. Elk boek afzonderlijk opzoeken en daarna een keuze maken, blijkt voor de meeste een te uitgebreid proces om überhaupt enthousiast te worden voor een boek. Zelf ben ik geen fan van leeslijsten omdat ze te veel in hokjes denken. Uiteraard kan het een hulpmiddel zijn voor leerlingen die niet vertrouwd zijn met boeken, maar zeker voor de echte lezers is het een beperking. Daarom vind ik ook dat de inspraak van leerlingen zo belangrijk is. Als zij aangeven waar ze zich prettig bij voelen, dan zal lezen voor het vak Nederlands ook een stuk vlotter verlopen. Al is het voor kinderen en tieners die nooit lezen, net zo belangrijk. Er zijn meerdere tips in het artikel die mij wel nuttig lijken. Zeker als het gaat om de schoolbibliotheek. Als ik terugdenk aan de schoolbibliotheek in mijn middelbare school dan zie ik vooral een armzalig hoekje in het openleercentrum. De boeken waren oud, versleten en roken muf. De keuze was beperkt en vaak eentonig. Van die schoolbibliotheek werd enkel gebruik gemaakt wanneer dat moest. Zelfs dan kozen de meeste van ons voor de reguliere -gemeentelijke- bibliotheek. Volgens mij zegt dat voldoende over de staat van de boeken.
Laatst zag ik een leerkracht Nederlands -in een Facebookgroep gelinkt aan het vak Nederlands- een leuke tip delen. Zij had namelijk meerdere klassen en gebruikte de competitiedrang onder jongeren om hen te laten lezen. Elke klas kreeg de opdracht om zoveel mogelijk boeken te lezen.
Helaas stond er niet zoveel informatie bij de post, maar het leek mij iets effectief: leerlingen met een omweg laten lezen voor een ‘hoger doel’.
Neem nu deze opdracht en maak het specifieker. In elke klas moet elke leerling minstens één boek lezen, bijvoorbeeld voor een opdracht. Ze kunnen digitaal bijhouden wat ze gelezen hebben en daar probeer je dan ook iets persoonlijk aan te koppelen. Bijvoorbeeld een vraag omtrent het boek: wie was jouw favoriete personage en waarom? Je stelt maandelijks de leerlingen op de hoogte omtrent de statistieken en moedigt hen extra aan. Uiteraard herinner je hen ook aan de prijs die eraan vasthangt. Een traktatie werkt in het middelbaar als een wondermiddel. Nu hoor ik je denken: maar dat gaat leerlingen niet voldoend stimuleren. Je kan ook mijlpalen instellen. Lezen ze vijftig boeken dan worden ze beloond, lezen ze er honderd en zo verder. Je kan de ‘prijs’ in het verhaal zo opbouwen. Zo zijn er veel manieren, zoals aangehaald in het artikel, om leerlingen aan te sporen om toch te lezen. Het warm maken om aan lezen te beginnen is uiteraard stap één. Het aanbrengen van boeken is een volgende stap.
Laat leerlingen niet uit een lijst kiezen, maar stel de boeken voor.
Iets wat mij uit het artikel is bijgebleven, is het individuele leesgesprek. Zoiets lijkt mij zeker nuttig. Op die manier leer je de leerling beter kennen en kan je het leesgedrag beter in kaart brengen. Uiteraard heeft de leerkracht een uitgebreide kennis nodig. Je moet weten welke boeken er zoal zijn en eventueel na de uren nog op zoek gaan naar een boek dat geschikt is voor een bepaalde leerling. Hoewel dit extra werk vraagt, vind ik dit wel zinvol. Misschien is het eenmalig een leerling helpen die nadien zelf zijn weg vindt in het boekenlandschap.
Sociale media platformen zijn overigens ook een grote troef om leerlingen aan te sporen. De digitale wereld bevat die mysterieuze kant die door veel jongeren ontdekt wordt op sociale media platformen. Denk maar aan bookstagram (een Instagram account omtrent boeken) of booktok (een TikTok account dat gaat over boeken). Zelf heb ik al een viertal jaar een bookstagram account, namelijk ‘anbookish’. Ik merk dan ook dat er steeds meer tieners zijn die de weg naar bookstagram vinden. Hoewel mijn eigen doelpubliek grotendeels 18+ is, zijn er toch enkele volgers minderjarig. Uiteraard zie ik ook accounts passeren van tieners. De opdracht: maak een booktok filmpje; zie ik steeds vaker voorbijkomen bij leerlingen. Er zijn dus al leerkrachten die sociale mediatechnieken inzetten om het leesplezier te bevorderen.
Ik ben het eens met dit artikel. De leesdidactiek is van groot belang voor kinderen en jongeren. Daarnaast zijn er zoveel manieren om lezen te stimuleren. Ergens hangt het af van de goodwill van de leerkracht en dat is jammer. Langs de andere kant moeten we blij zijn dat zaken zoals de bibliotheek gratis zijn tot achttien jaar, in veel gemeenten zelfs nog daarna. Er zijn landen waar dit niet zo is. Misschien moeten we ook eens de positieve kanten van het leesonderwijs belichten en ons niet alleen focussen op de negatieve punten.
Comments