Hoewel het boek ‘Jinxed’ een actueel thema aankaart, namelijk onze verslaving aan technologie, is het een boek dat barst van de clichés. De auteur is gestart met een origineel idee, maar de uitwerking laat aan de wensen over. Om nog maar te zwijgen over de vertaling die meerdere fouten bevat. Kortom: ‘Jinxed’ weet mij niet te overtuigen en behaalt een onvoldoende. Toch wil ik stil staan bij het concept op zich.
Lacey, de hoofdpersoon, heeft een droom: ze wil namelijk werken bij Moncha. Dat bedrijf is de marktleider en bedenker van de baku’s. Elke baku heeft het uiterlijk van een dier en ze worden onderverdeeld in verschillende niveaus. De telefoon is verleden tijd! Deze baku’s kunnen alles, en meer, dan de saaie toestellen die wij vandaag de dag kennen. Als Lacey wil werken voor Moncha moet ze eerst naar een speciale school. Dat alleen al lijkt een struikelblok te zijn. Al snel wordt duidelijk dat de weg naar haar droom niet zonder slag of stoot verloopt. Terwijl Lacey probeert om school te overleven, komt ze erachter dat haar baku Jinxed wel heel bijzonder is.
Laat ons eerlijk zijn: vandaag de dag zijn we allemaal verslaafd aan technologie. Is het niet onze telefoon dan wel het tv-toestel met oneindige streammogelijkheden. Het boek ‘Jinxed’ kaart dit tafereel aan. Je legt een baku ‘aan de lijn’. Die lijn -voor zover ik het concept begrijp- hangt vast aan de koper. Je bent steeds verbonden met de robot. Uiteindelijk zijn wij vandaag de dag ook verbonden met onze telefoon. Zeker nu het corona safe ticket ingevoerd wordt en we de applicatie nodig hebben. De boodschap van het boek is confronterend maar kan het jongere publiek bewuster maken. Dat spreekt mij sterk aan. Hoewel het een sciencefiction verhaal is, blijft het deels ook hedendaags.
Naar mijn gevoel bevat het boek een ijzersterk concept. De flaptekst spreekt aan en de boekomslag versterkt dat gevoel van interesse. Dit boek is mij al vaker aangeraden door vrienden. Iedereen heeft enkel lovende woorden over dit boek te vertellen en allemaal lijken ze geïntrigeerd te zijn door het concept. Dat tweede punt begrijp ik. Het doet iets met jou als lezer. Plots sta je stil bij het feit dat technologie zo’n groot deel uitmaakt van onze cultuur.
Afgelopen week ontvingen wij thuis een sinterklaasboek van Bol. Als kind vond ik het fantastisch om allerlei zaken uit te knippen en heuse knip-en-plak-werkjes te maken van mijn lijstje voor de Sint. Plots leek dat hele concept achterhaald te zijn. Nu scannen kinderen een QR-code via de Bol-app. Daar stopt het. ‘Want Sinterklaas zal het dan via zijn telefoon kunnen raadplegen.’
Hoewel sciencefiction vaak als een ontspannend genre wordt gezien, vertelt het ons ook iets meer over de potentiële toekomst. Na het lezen van ‘Jinxed’ besef ik dat sciencefiction ook een spiegel kan zijn van de hedendaagse maatschappij. (Losstaand van het dystopische genre.) Ik herinner mij dat er weinig sciencefictionverhalen op de leeslijsten van Nederlands stonden. Iets wat ik plots heel jammer vind. Een verhaal met zo’n maatschappelijke boodschap zou goed scoren onder leerlingen. Langs de andere kant vraag ik mijzelf af of een vijftienjarige de link zou kunnen leggen tussen een baku en zijn/haar eigen telefoongebruik. Misschien kan het boek eerder gebruikt worden rond een lesje mediawijsheid. Dat leerlingen zelf eens beseffen hoe doordrongen onze cultuur is met technologie.
Ondanks de boodschap en het concept vind ik het boek drie keer niets. Schrijf technisch is het één van de zwakkere boeken binnen het genre. Vooral de structuur en het tempo in dit verhaal lopen krom. De eerste honderd pagina’s verlopen moeizaam traag. Het middenstuk krijgt wat meer tempo maar dwaalt af naar zijdelingse verhalen die weinig bijdragen tot de plot. Uiteindelijk neemt het einde een rakettempo aan waardoor je als lezer amper mee bent. Steeds opnieuw nemen de zijdelingse verhaallijnen het over. Op een bepaald moment wordt het onderwerp liefde aangehaald. Niet alleen in de meest cliché manier die je jezelf kan bedenken, ook totaal uit het niets. Binnen Young-Adult wordt liefde vaak gezien als het ‘verkoopelement’. Dat was ook te merken in dit boek. Tien pagina’s later is het namelijk alweer klaar en blijkt het hele gebeuren niets bij te dragen tot de plot of karakterontwikkeling. Zo zitten er wel meerdere aspecten in het boek die verrassen, en niet op een positieve manier. Hoewel de auteur hier en daar ook wending neemt die wel gedurfd zijn en interessant genoeg blijken om verder te lezen. Ik ben zelf niet iemand die snel struikelt over een slechte vertaling, maar dit boek is toch wel de uitzondering. Meerdere zinnen in het boek zijn krom, fout geformuleerd, lijken één of meerdere woorden te missen of je kan er gewoon niets van maken. Dit verhaal is, op vlak van vertaling, niet de kwaliteit die ik van HarperCollins gewoon ben.
Ik denk dat het boek educatief gezien veel mogelijkheden biedt om ons wat bij te leren over hoe technologie in onze cultuur verworven zit, maar ter ontspanning raad ik het niet aan.
Boek: ‘Jinxed’ van Amy McCulloch
Informatie over het boek - ISBN: 9789402732306 - Genre: Young Adult - Doelgroep: 15+ - Aantal pagina’s: 320 pagina’s - Uitgever: HarperCollins Young Adult - Flaptekst:
Een schattig hondje of een prachtige vlinder? Welk robot-huisdier zou jij kiezen? Vergeet je smartphone en ren naar de Moncha-store voor de nieuwste baku! Laceys grote droom is om later bij het bedrijf te gaan werken dat de baku heeft uitgevonden, een robot-huisdier waarmee je honderd keer zoveel kunt doen als met een smartphone. Daarvoor moet ze dan wel eerst naar Profectus, een eliteschool waar alles draait om high tech. Wanneer ze wordt afgewezen omdat ze zich geen mooie dure baku kan veroorloven, valt haar droom in duigen. Alles verandert wanneer ze de kapotte resten vindt van een wel heel coole level 3-baku. Ze weet het ding te fixen, en dan staat er ineens een adembenemend mooie kat voor haar, die ze Jinx noemt. Tot haar grote blijdschap wordt ze met Jinxed alsnog aangenomen op Profectus. Maar dan beginnen haar vreemde dingen op te vallen. Wat is er aan de hand met haar baku? En vooral: waarom is Carter, de jongen die haar altijd loopt te pesten, er zo in geïnteresseerd?
Comments